Jak słyszymy?

Słuch to narząd zmysłu, którego priorytetem jest utrzymanie komunikacji. Do słyszenia wykorzystujemy szereg elementów, począwszy od małżowiny usznej, a na ośrodkach słuchowych mózgu skończywszy. Przez narząd słuchu dźwięk odbierany jest dwojako: drogą powietrzną i drogą kostną. Na drogę powietrzną składają się: ucho zewnętrzne — od małżowiny, przez przewód słuchowy do błony bębenkowej oraz ucho środkowe — od błony bębenkowej, przez układ kosteczek słuchowych do receptora. Droga kostna to kość czaszki, która przenosi drgania (dźwięk) bezpośrednio do receptora, z pominięciem drogi powietrznej. Do słyszenia wykorzystujemy przede wszystkim drogę powietrzną, za jej pomocą uszy odbierają nawet bardzo ciche dźwięki.

Narząd słuchu dzieli się na trzy części: ucho zewnętrze, środkowe i wewnętrzne.

budowa receptora słuchu
  • Ucho zewnętrzne:

    • Małżowina uszna, która odbiera dźwięki z otoczenia, wzmacnia o ok. 5 dB i kieruje je do przewodu słuchowego zewnętrznego. Przewód słuchowy zewnętrzny, składający się z części chrzęstnej (1/3 przewodu słuchowego) i części kostnej (2/3 przewodu słuchowego). W części chrzestnej znajdują się gruczoły produkujące woskowinę (zawiera przeciwciała) oraz włosy. Przewód słuchowy zewnętrzny kieruje dźwięk do dalszej części narządu słuchu, a także wzmacnia dźwięk w wąskim paśmie częstotliwości (2,7 kHz) o ok. 13 dB.

  • Ucho środkowe:

    • Błona bębenkowa – jest owalna, ma kolor perłowo-szary, zmienia dźwięk w drgania mechaniczne. Kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Łańcuch tych trzech małych kosteczek przekazuje drgania mechaniczne do ucha wewnętrznego.

  • Ucho wewnętrzne:

    • Ślimak ma postać podobną kształtem do muszli ślimaka. Drgania mechaniczne przekazane przez kosteczki słuchowe, wprawiają w ruch płyn zawarty w ślimaku. Ruch płynu powoduje ruch rzęsek słuchowych do przodu i do tyłu. W ten sposób generowane są impulsy elektryczne odbierane przez nerw słuchowy. Rzęski słuchowe zgromadzone na jednym z końców ślimaka odpowiadają za przekazywanie dźwięków o niskiej częstotliwości, a te z drugiego końca — za przekazywanie dźwięków o wysokiej częstotliwości. Układ przedsionkowy: zawiera komórki tworzące narząd równowagi. Nerw słuchowy prowadzi od ślimaka do mózgu, który odbiera impulsy elektryczne i interpretuje je jako dźwięk.

Kora mózgowa zajmuje się również selekcją odbieranych bodźców, podczas której rozpoznaje, do jakiej grupy należy zaliczyć słyszane dźwięki: dźwięki alarmowe (wtedy następuje gwałtowna reakcja, np. dźwięk klaksonu wywołuje chęć ucieczki) i dźwięki informacyjne (np. ktoś mówi). Interpretacją słyszanych dźwięków zajmuje się mózg, przez co właściwiej byłoby powiedzieć, że człowiek (i nie tylko) słyszy mózgiem, a uszy to tylko pośrednik w dostarczaniu informacji dźwiękowych.